Büyüyünce ne olacaksın? Üniversiteye ne okumak için gitmek istersin? gibi soruların ilkelleşmeye başladığı günümüz dünyasında, biz etrafı denizlerle çevrili küçük adamızın yarı coğrafyasında, vasat gündemlerle meşgul iken nasıl bir gençlik yetiştiğini gözümüzden kaçırıyor muyuz?
Tek derdi evladının okulu bitirip bir işe girmesi ve ömrü boyunca o işi yaparak, mümkünse emekliliğini de garantiye alabileceği bir kariyerle meşgul olmasına odaklı ebeveynler de artık gençlerin bir kısmı veya bir çoğu tarafından “arkaik” (eskimiş) olarak görülüyor mu?
Gençliğin en fazla kullandığı kelimelerden, kısaltmalardan, jargondan, dilden ve ilgi alanlarından bihaber siyaset ve devlet yetkililerinin bu gençlerin beklentilerini karşılama ihtimalleri var mıdır? Devleti idare edenlerin ülkeyi geleceğe taşıyabilmesi için tek ve belki de son ihtimal olan bu gençlerin becerilerinden, yeteneklerinden haberi var mı? Bu yeni yetişen neslin birşeyleri başarabilmesi ve ülkeyi ileriye taşıyabilmesi için gerekli ortamı hazırlamak için herhangi bir çaba var mı?
Tüm bilginin ve verinin internette ve internet üzerinden yaratılan farklı evrenlerde olduğu bir dünyada okulların çocuklara sağladığı klasik müfredatlar şimdiki gençleri tatmin edecek mi?
8-5 mesai saatlerine, belirlenmiş binalarda çalışarak uyulmasını bekleyen kurumlar yeni nesilin tercihleri arasında olacak mı?
Gibi onlarca soru sorabiliriz. Bu soruların bir kısmının cevabı evet bir kısmının da hayır olacaktır. Sorunun kalitesi düşünceyi belirler felsefesiyle sürekli soru sormaya devam etmemiz bence çok değerlidir.
İlk kez Amerikan köşe yazarı Marci Alboher’in 2007 yılında Slash Career kavramını ortaya atması, ardından 2016’da Susan Kuang’ın “Slasher Generation” kitabı ile önce Çin ve sonrasında dünyada öne çıkan “Slash Generation” kavramını bir miktar anlamamız gerekecek. Burada “Slash” Türkçe’de taksim işareti (/) dediğimiz noktalama işarertinin ingilizcesi; “Generation” da kuşak/nesil anlamındadır. Slash kariyer ve Slash nesil nedir diye bakacak olursak artık birçok genç insanın “büyüyünce ne olacağım?” değil “neler olacağım? diye düşünen, “yapabileceği birçok şey varken sadece bir alanda hapsolmaya başkaldıran profesyonel bir eğitim ve yaşam uyanışı”olarak tanımlanmakta. Bilgi, beceri ve yetenekleriyle birden fazla şey olacakken, tek bir kariyer/iş seçmeyen, mimarlık okurken aynı zamanda gurme şef olarak da eğitim alan, psikologluk yaparken antrönörlük eğitimi alıp basketbol antrönörü de olan ve mesleğiniz nedir? Diye sorulduğunda taksim işaretini kullanarak mimar/şef, Girişimci/DJ ve benzeri çoklu kariyer odaklı olarak yetişen nesildir tam olarak Slash Generation.
“Tüm yumurtalarını tek sepete” koymayan, gelirleri tek işten değil birden fazla işten olan, ve bu işleri çoğunlukla kendileri belirleyip, kendileri seçip çalışacakları zamanları da çoğu zaman kendileri belirlediğinden işlerini çok severek yapan ve yapacak olan nesildir bu gençler. Bu gençleri 8-5 kurumsal hayata adapte etmek git gide daha zor olacağından yurtdışında büyük şirketler daha esnek olanakları sunmaya çoktan başladı bile. Biz daha pandemiyle birlikte “evden çalışma” kavramını tam olarak hazmedemezken, slash generation için ev de kısıtlı bir alan olduğu için bina yani geleneksel iş ortamı dışında yapılan işi evden çalışma olarak değil “mekan ve zaman bağımsız” çalışma olarak tanımlıyorlar. Çünkü onlar için yapılması gereken bir iş, gerekli teçhizat olduktan ve sonuçlandıktan sonra herhangi bir yerde ve zamanda yapılabilmektedir.
Pandemi dönemi birçok dünya ülkesinde yeniliklere ve yeni anlayışlara kapıları aralarken bizler birçok konuyu çok geriden takip etmekteyiz sanırım. Biraz online alışverişe yönelmek, biraz da yeni temassız kartlarımızla şifre girmeden pos cihazı kullanmak dışında rutine dönen yeni bir alışkanlık (bizim jenerasyon için) benim aklıma pek gelmiyor şu anda. Geçen hafta üzerinde biraz yorum yaptığımız metaverse ve benzeri yeni evrenler, kripto para birimlerinin kullanım ağının genişlemesi ve benzeri teknolojik yenilikler, uzmanlara göre en fazla on sene içerisinde bizi bambaşka alışkanlıklara aşina bırakacak. Şimdiki gençlerin bu yeni evrenlerdeki en büyük hayallerinden birinin de “sürtünmesiz(nakitsiz-temassız-şifresiz) hayat” olduğu söyleniyor.
Elbette tüm gençler Slash Generation davranışlarını sergilemeyecektir. Bir grup hatta belki de çoğunluk geleneksel hayatlar,kariyerler,işler ile meşgul olup var olan mevcut düzene/sisteme adapte olacak, halinden memnun bir şekilde hayatına devam edebilecektir. Öte yandan Slash Generation’un beklentilerini karşılayacak bir ortam sunamayan ülkelerin ve kurumların bu gençleri kaybetme olasılığı yüksek görünmektedir. “Her insanın gitmeye hakkı vardır, onu kalmak için ikna etmesi gereken ülkesidir” cümlesini alıntılar Evrim Kuran bir kitabında. Dolayısıyla “şimdiki gençler” diyerek başlanılan(çoğunlukla eleştiren) cümleleri kurarken bir kez daha düşünmemiz, bu çocukların başka bir kuşak olduğunu, dünyaya bizden daha farklı baktığını, eğitim anlayışlarının,kariyer anlayışlarının bizimkinden çok daha farklı olduğunu ve olacağını çok geç olmadan anlamamız ve onların önünü açmamız gerekmektedir.
“Bir kuşağı anlamak, bir dönemi anlamaktır. Bir dönemi anladığınızda ise paradigmanın kıskacına sıkışmaktan kurtulursunuz. Ve sizin gibi olmayanları kendinize ait yargılarla değil, onlara ait gerçeklerle görmeniz mümkün olur. Bu mümkün olduğunda ise dönüşürsünüz. Birey olarak, kurum olarak, toplum olarak..”
(Evrim Kuran)