“Taşınmaz Mal Edinme ve Uzun Vadeli Kiralama (Yabancılar) (Değişiklik) Yasa Tasarısı Cumhuriyet Meclisi’nden oyçokluğuyla geçti.
“Seçim ve Halk Oylaması Geçici Kurallar (Değişiklik) Yasa Tasarısı” ile Yerel Kuruluş Organları Ara Seçimi İçin Oy Verme Günün Tespitine ilişkin karar tasarısı da oybirliğiyle kabul edildi.
Bu doğrultuda, boşalan muhtarlık ve ihtiyar heyeti üyelikleri için ve 30 Haziran Pazar günü seçim yapılmasına karar verildi.
İlk olarak Yerel Kuruluş Organları Ara Seçimi İçin Oy Verme Günün Tespitine İlişkin Karar Tasarısı’na ilişkin rapor, Hukuk Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi Başkanı Yasemi Öztürk tarafından okundu.
Raporun yapılan oylamada karar tasarısı oybirliğiyle kabul edildi.
Daha sonra, “Seçim ve Halk Oylaması Geçici Kurallar (Değişiklik) Yasa Tasarısı”na geçildi. Tasarıya ilişkin rapor, Hukuk Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi Başkanı Yasemi Öztürk tarafından okundu.
Tasarının bütünü oybirliğiyle kabul edildi.
-Taşınmaz mal konusundaki yasa görüşüldü
“Taşınmaz Mal Edinme ve Uzun Vadeli Kiralama (Yabancılar) (Değişiklik) Yasa Tasarısının” görüşülmesine geçildi. Hukuk Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi Başkanı Yasemi Öztürk raporu okudu.
Öztürk, değişen maddelerle ilgili bilgi verdi. Yabancıların arsa alması için tanınan miktarı azalttıklarını, önemli maddelerde değişim yaptıklarını söyledi.
Yabancı mal alımına belli kısıtlamalar getirildiğini dile getiren Öztürk, sözleşmelerle ilgili iki yıl sonra geçersiz olması kuralı konduğunu belirtti.
Öztürk, yasanın geçmesiyle birlikte gerekli verilere de ulaşılacağını, yabancıların mal alımı ile ilgili veri eksikliği bulunduğunu söyleyerek, para cezaları da getirildiğini kaydetti.
Şirketler üzerinden yapılan alımlarla ilgili verilere ulaşmanın zor olduğunu söyleyen Öztürk, yasa ile elde edilecek verilerle daha iyisinin yapılacağını ifade etti.
-Erhürman
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman, yabancılara mülk satışının düzenlenmesi konusunun, yüzölçümü ve nüfus açısından iki bacağı olduğunu belirterek, komitede bu iki noktaya yönelik düzenlenme yapılmasını talep ettiklerini söyledi.
Erhürman, yüzölçümü konusunda bir kota getirildiğini ancak bunun çok da bir şey ifade etmediğini belirtti.
Okul, hastane, kanalizasyon ihtiyacı gibi konuların yüzölçümü değil nüfusla ilgili olduğunu söyleyen Erhürman, getirilen düzenlemenin bu noktaya etkisi olmayacağını savundu.
Yasanın derdinin yüzölçümü ve nüfus açısından sınır konması olması gerektiğini ancak bunun yapılmadığını söyleyen Erhürman, bölgelerde KKTC vatandaşlarının ağırlıklı varlığının korunması ve hizmet üzerindeki baskının yönetilir olması üzerinde durduklarını ancak tasarıda bu iki konuya ilişkin sınırlama bulunmadığını belirtti.
Yasa tasarısının yataya değil dikeye büyümeyi teşvik ettiğini kaydederek, imar planları olan bölgelere de değinen Erhürman, belli belediyelerin arıtma tesisleri ile ilgili sorun yaşadığını, nüfus arttıkça sorunların da arttığını söyledi.
Erhürman, yabancı uyruklulara bir daire alabilme, KKTC’yi tanıyan ülkelerin vatandaşlarına ise üç daire alabilme maddesinin getirildiğini söyleyerek, bunun da siyasi vizyonun KKTC’yi başka ülkenin tanımayacağını gösterdiğini savundu.
“Dağ fare doğurdu” diyen Erhürman, 2 buçuk yıl sonunda sözleşme ve emanetçi üzerindeki düzenlemelerin kayda alınacağının mı düşünüldüğünü sordu.
Toprağı koruma noktasının tek sorun olmadığını dile getiren Erhürman, esas sorunun nüfus dolayısıyla hizmetlerin planlanması noktasında olduğunu, yasanın bunu kapsamadığını belirtti.
Erhürman, kotalar konduğu zaman yatırımların da kotaya geldiğinde duracağının bilinmesinin önemli olduğunu, bu yönde düzenleme yapılması gerektiğini kaydetti.
İranlı bir kişi 75 daire aldıysa, iki yıl içinde 75 daireyi 75 İranlıya bölüştürülmesi noktasında, 75 kişinin hizmet alacağını bunun ülke planlaması açısından büyük önemi olduğunu söyleyen Erhürman, CTP’nin bu yasaya olmamış bir yasa gözüyle baktığını, hedeflenen ile sonuçlananın örtüşmediğini dile getirdi.
Belli alanlarda piyasayı yabancıların belirlediğini dile getiren Erhürman, halkın yok oluşuna doğru gidildiğini söyledi.
Erhürman, yasa tasarısına olumsuz oy vereceklerini belirtti.
-Talat
CTP Milletvekili Ongun Talat, yasa tasarısının Türkiye Cumhuriyeti bürokrasisi tarafından hazırlandığını iddia etti.
Talat, yola çıkılanla ilgisiz bir tasarının ortaya çıktığını ileri sürdü.
Talat, yasa tasarısında ülkede yaşayan insanların mal alımının kolaylaştırılmasına ilişkin düzenleme bulunmadığını dile getirerek, yabancıların bir daire alma hakkının bazı yabancıların üç daireye kadar çıkarıldığını dolaysıyla tasarıyla bir sınırlama getirilmediğini, esneklik yapıldığını söyledi.
CTP’nin komitedeki önerileri ve yasaya giren ve girmeyen maddeler konusunda bilgi veren Talat, ilçe ve ülke kotası ve tarımsal arazilerle ilgili önerilerin yasa tasarısında yer aldığını belirtti.
Talat, yasanın Kıbrıslı Türklerin çıkarları doğrultusunda hazırlanan bir yasa olmadığını söyledi.
-Solyalı
CTP Milletvekili Ürün Solyalı, CTP’nin uzun süredir gündeme getirdiği yabancılara taşınmaz mal satımı ile ilgili yasanın değişikliğinin en sonunda gündeme geldiğini söyleyerek, yasanın daha önce hiçbir tartışmaz olmamış gibi yabancılara satılacak malların üç katına çıkarılması ve sözleşmeyle satılmış olan malların belirlenmesi amaçlı olduğunu belirtti.
Solyalı, KKTC vatandaşlarının barınma imkanını yeniden elde edeceği, kara parayı engelleyecek düzenlemeler için komitede çaba harcadıklarını ancak ekonomik ve sosyal projeksiyonun sunulmadığını, verilerin sağlanamadığını savundu.
Solyalı, CTP’nin yaptığı önerilere değinerek, yaptıkları önerilerin reddedildiğini söyledi.
Solyalı, uygulamaların hesaplanması noktasında sıkıntılar bulunduğunu bunların bürokratlar tarafından da dile getirildiğini söyleyerek, altyapının elektronikleşmemesinin verileri toplamada zorluk yarattığını, devletin bu yasayı uygulamaya hazır olmadığını iddia etti.
Ülkenin yüzde kaçının yabancılaştığının bilinmediğini belirten Solyalı, yabancılar arasında ayrım yapılmadan bir daire alımına izin verilmesi ve dar alanda bir sınırlama yapılması önerilerinin kabul görmediğini söyledi.
Yasa tasarısının aceleye geldiğini, cezaların belirlenmesi noktasında da bunun görüldüğünü söyleyen Solyalı, hükümetin mal alımını planlı hale getirmekten korkmaması gerektiğini, Türkiye’de de sınırlamalar yapıldığını belirtti.
Solyalı, alınacak vergilerin ilk kez mal alacak kimselere yönelik düzenlenmesi önerilerinin kabul görmediğini söyledi.
Solyalı, KKTC’yi tanıyan ülkelerin vatandaşlarına üç daire verilmesi yerine tüm yabancılara tek verilmesi ve en azından bir yıllık süreyle daraltılması önerilerinin de kabul edilmediğini belirtti.
-Toros
CTP Milletvekili Fikri Toros, Türkiye’nin yaklaşan Mali Eylem Görev Gücü toplantısında gri bölgeden çıkması için alelacele bir yasa tasarısı hazırlandığını savundu.
Toros, kara paranın önlenmesiyle ilgili yasaya değinerek, birinci önceliğin Türkiye’nin listeden çıkmasıysa o zaman neden kripto parayla ilgili yasanın getirilmediğini sordu.
KKTC’de devam eden bir siyasi sorun bulunduğunu başta gelen sorunlardan birinin mülkiyet olduğunu dile getiren Toros, Taşınmaz Mal Komisyonu ve AİHM’e açılan davalar bulunduğunu konunun geniş kapsamlı bu boyutunun da bulunduğunu belirtti.
Toros, KKTC vatandaşı olmayan herkesin yabancı olduğunu söyleyerek, yabancılara getirilen sınırlama karşısında TC vatandaşlarına tanınan hakkın üç katına çıkarılmasının gettolaşma hassasiyeti ile çatışan bir madde olduğunu savundu.
Doğru kapsamlı bir plan yerine, veriler olmadan hazırlanan tasarının amacına hizmet etmeyeceğini söyleyen Toros, aynı zamanda yürürlükte olan birtakım ekonomik aktiveleri, yatırım iklimini, ekonomiyi sekteye uğratacağını, ekonomiye darbe vuracağını savundu.
Toros, yeni kaoslar yaratılmasına kimsenin ihtiyacı olmadığını söyledi.
Yasa tasarısının prematüre bir yasa ve önemli unsurların noksan olduğu bir yasa olduğunu, kamu maliyesinde de sıkıntılara yol açacağını savunan Toros, yasanın amaca hizmet etmeyeceğini ileri sürdü.
-Uluçay
CTP Milletvekili Teberrüken Uluçay, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına bir daire olan uygulamanın kalıcı olarak üçe çıkarıldığını buna da KKTC’nin tanınması diye bir ölçüt konulduğunu söyleyerek, bu durumun kalıcı değil belli periyotlara bağlı olarak uygulanmasının idareye güç katacağını bunun daha efektif olacağını belirtti.
Uluçay, yabancıların mal alımında düzenlemenin şart olduğunu dile getirerek, süreç içinde eksikliklerin giderilmesinin anlamlı olacağını ifade etti.
Uygulamada bazı sıkıntılar ve dezavantajlar ortaya çıkabileceğini belirten Uluçay, kira koçanı uygulamasının hayata geçmesinin önemli olduğunu ifade etti.
Uluçay, bu uygulamanın mülkiyetin devrini değil kullanım hakkını devredeceği bir uygulama olacağını, yatırımların da önünün açılmasını sağlayacağını ekonomiye katkı yapacağını belirtti.
-Derya
CTP Milletvekili Doğuş Derya, Kıbrıs Türk halkının menfaatleri için hazırlanmış bir yasa olmadığını, sipariş üzerine hazırlanmış bir yasa olduğunu, bunun da komite süreçlerinde görüldüğünü savundu.
Ülkesel fiziki plana bakılmadığını, atıl kalmış inşaatların envanterinin bulunamadığını, ruhsatlandırılmış inşaatların sayısının bilinmediğini, nüfusun da bilinmediğini söyleyen Derya, bu konuların gündemde olmadan yabancılara sınırlama getirme bahanesiyle Türkiye’deki siyasilerin ve müteahhitlerin çıkarlarının korunduğunu savundu.
Ülkeye gelecek olan kişilere verilecek hizmetlerin planlanmadığını belirten Derya, paydaşlarla da istişare edilmediğini ileri sürdü.
Derya, yasa tasarısının yabancılar arasında etnik ve ırk ayrımı yaptığını ve belli çevreleri memnun etme amacı taşıdığını iddia etti.
KKTC mallarının Türkiye’de reklam edildiğini söyleyen Derya, yasa tasarısının piyasayı Türkiye’deki müteahhitlere ve alıcılara açma amacı taşıdığını savundu.
Lefke’de imar planının tamamlandığını ama yürürlüğe girmediğini, bölgede inşaatlar başladığını ruhsatlandırılan inşaatlar bulunduğunu söyleyen Derya, hükümetin kendi arasında dahi yasa tasarısını konuşmadığını savundu.
Bakanlar Kurulu’nun TC’li yurttaşlar arasında da ayrımcılık yaptığını iddia eden Derya, güvenlik gerekçesiyle yurttaşlık verilmeyenlerin ev de satın alamayacağını ileri sürdü.
Gençlerin ev ve araba sahibi olamadığını söyleyen Derya, Cumhurbaşkanına da yasayı Meclise geri göndermesi çağrısında bulundu.
-Baybars
Bağımsız Milletvekili Ayşegül Baybars, yasanın uygulanamaz bir yasa olduğunu savunarak, elde veri olmadığını, çelişkili maddeler bulunduğunu söyledi.
Baybars, yasa tasarısının geldiği noktada yabancıların mal alımına kısıtlama getirilmediğini, aynı kaldığını, KKTC’yi tanıyanlara üç daire alabilme imkanı sağladığını dile getirdi.
Şehir Planlama Dairesinin imara açık alanlarla ilgili bilgi verecek durumda olduğunu söyleyen Baybars, imar planı ve emirname olan bölgelerde faaliyetlerin belli olduğunu bölgede yaşayabilecek nüfusu planlayabileceğini belirtti.
Baybars, yabancılara satılacak mallara artış geldiğini, kısıtlama olmadığını savunarak, fiiliyatta daha fazla yabancının ülkeye gelmesine yol açabileceğini söyledi.
Ülke insanın ihtiyacı olan konut miktarını hesaplamadan kısıtlama getirilmiş olacağını söyleyen Baybars, yasa tasarısının ağır cezada yargılama gerektirecek cezalar öngördüğünü ve uygulanamaz olduğunu savundu.
Baybars, yasa tasarısını geri çekme çağrısında bulundu.
-Oğuz
İçişleri Bakanı Dursun Oğuz, komite üyeleri ve emeği geçenlere teşekkür etti. Oğuz, alelacele değil birçok saatlerce süren toplantı yapıldığını belirtti.
“Birileri istedi denmesi emeği olan herkese ayıptır” diyen Oğuz, önerilerin ve görüşlerin yasada yer aldığını, birilerinin dayatması olmadığını, Türkiye’nin gri listeden çıkmasına yönelik hiçbir ilgisi olmadığını kaydetti.
Yasanın beş yıldır konuşulduğunu bugün en azından sıfırdan daha iyi bir şeyin meydana geldiğini söyleyen Oğuz, sektörlerin dinlendiğini, sözleşmelilerin kayıt altına alınması noktasıyla ilgili çalışma yapıldığını, bu noktaya bilinmezlik yüzünden gelindiğini söyledi.
Oğuz, yasa tasarısında indirim ve kayıt altına alınma noktasıyla ilgili bilgi verdi.
Oğuz, tapu verilerinin güçlenmesinin önemli olduğunu sistem kurulması gerektiğini söyleyerek, “Kendi kurumlarımıza güveneceğiz. İdareyi de zorlayacağız” dedi.
Hapislik cezalarıyla ilgili eleştiriler sonucunda caydırıcı para cezası verilmesine karar verildiğini dile getiren Oğuz, iyi niyetli olmayanlarla ilgili cezalandırma yapılacağını, kurallara herkesin uyacağını belirtti.
Oğuz, yasa konusunda her kesimin görüşünün alındığını muhalefetin de katkı ve öneri yaptığını söyleyerek, kabul edilen öneriler de bulunduğunu kaydetti.
KKTC’yi tanıyan yabancılara verilen haklarla ilgili konunun sektör tarafından talep edildiğini dile getiren Oğuz, grupta tartışmanın sakıncası olmadığını görüşlerin dinlendiğini Şehir Planlama Dairesinin de toplantıda temsil edildiğini belirtti.
Oğuz, yabancılara satılan mallarla ilgili bir fon bulunduğunu, bu fonun KKTC vatandaşlarının sosyal konuta ulaşması için değerlendirileceğini kaydetti.
Devletin bununla ilgili açılımı bulunduğunu söyleyen Oğuz, emlak fiyatlarının arttığını, sektörü de kaosa sokmadan kontrollü geçişler yapılması gerektiğini belirtti.
Oğuz, sektörün ülkeye ekonomik gelir sağladığını, halkın da menfaatlerinin gözetildiğini ifade etti.
Yaşanabilecek anomaliliklerle ilgili de Meclis’in ileride kararlar alabileceğini söyleyen Oğuz, yasanın tüm sektörlerle görüşülerek hazırlandığını kaydetti.
Oğuz, Tapu Dairesi’nin kapasitesinin artırtılacağını, kat irtifakı ile inşaat izni alınmasını hedeflediklerini söyledi.
Birçok ülkede yabancı yatırım çekmekle ilgili açılımlar yapıldığını dile getiren Oğuz, belli alanlarla ilgili yerli yatırımcının girmediği alanlara yönelik imkan verilebileceğini belirtti.
Oğuz, ırkçılık gibi bir durumun söz konusu olmadığını söyleyerek, ülke şartlarına uygun bir yasa tasarısı hazırlandığını dile getirdi.
Konuşmaların ardından yasanın madde madde görüşülmesi sırasında, CTP’nin yaptığı öneriler oyçokluğuyla reddedildi.
Yasa tasarısı 8 ret, 16 katılmayan, 26 kabul olmak üzere oyçokluğuyla kabul edildi.
Danışma Kurulunun, 10-11 Haziran tarihli birleşimlerin 11 Haziran tarihinde yasama öncelikli olarak yasama ve denetim birlikte gerçekleştirilmesine ilişkin kararı oybirliğiyle kabul edildi.
“Emlakçıların Kayıt ve İşlemleri (Değişiklik) Yasa Tasarısı”, “Kat Mülkiyeti ve Kat İrtifakı (Değişiklik) Yasa Tasarısı” ve “Sözleşmeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı” da oyçokluğuyla kabul edildi.
Meclisin bugünkü oturumu sona erdi. Gelecek birleşim yarın saat 10.00’da yapılacak.
